کاغذ پاره های من

چند نکته درباره موج اخبار مهاجرت و خودکشی فاطمه موسوی ویایه- دکترای جامعه‌شناسیچرا هر روز خبر مهاجرت یکی از بستگان و آشنایان یا پناهندگی ورزشکاران و هنرمندان را می‌شنویم؟ آیا این موج مهاجرت عادی است؟ همه ناظران توافق دارند موج فعلی مهاجرت ایرانیان عادی نیست. عده‌ای متخصصان را بابت تلاش برای یافتن زندگی بهتر در کشورهای غربی سرزنش می‌کنند و آن‌ها را به فقدان وطن‌پرستی متهم و یادآوری می‌کنند بابت آموزش آن‌ها بودجه بسیاری صرف شده و خواهان موانع اداری و هزینه‌های مالی بیشتر بر سر راه مهاجرت متخصصان هستند، عده‌ای از خودخواهی مهاجرین می‌گویند که پدر و مادر خود را در ایام پیری رها می‌کنند و عده‌ای دیگر با شور انقلابی شعار می‌دهند که: «سفر چرا؟ بمان و پس بگیر». اما علوم اجتماعی ورای تصمیم‌های فردی به روابط و ساختارهای اجتماعی می‌نگرد و پاسخ می‌دهد: آنها که مهاجرت می‌کنند از تغییر شرایط جامعه ناامید شده‌اند و کشور را ترک می‌کنند. ■ هیرشمن در کتاب «خروج، اعتراض و وفاداری» (۱۹۷۰)، دو شیوه برخورد با نارضایتی از خدمات را (که از سوی سازمان‌هایی نظیر بنگاه، خانواده، حزب سیاسی و دولت عرضه می‌شود) بررسی می‌کند که عبارتند از: خروج و اعتراض. « خروج عبارت است از قطع رابطه فرد با سازمان متبوع و در عوض روی آوردن به سازمانی دیگر، حال آن‌که اعتراض عبارت است از مبادرت به اصلاح واحد متبوع به مدد انتقال صدای نارضایتی به دست اندرکاران».■ هیرشمن در مقاله «خروج، اعتراض، دولت» با مطرح کردن نقش دولت پژوهش خود را کامل می‌کند. او اشاره می‌کند گاهی شهروندان در تقابل با دولت به این نتیجه می‌رسند که اعتراض به جایی نمی‌رسد یا هزینه‌اش بسیار زیاد است و خروج را در دستور کار خویش قرار دهند و از کشورشان مهاجرت کنند. , ...ادامه مطلب